توصیه‌ها و فتاوی جدید رهبر انقلاب درباره وقف
گفت‌وگو با سرپرست سازمان اوقاف و امور خیریه درباره توصیه‌ها و فتاوی جدید رهبر انقلاب
ارزیابی شما از نگاه رهبر معظم انقلاب به مقوله وقف به عنوان یك سنت حسنه اسلامی چیست؟
ایشان در یكی از پیامهای‌شان به گردهمایی وقف گفتند كه اكنون فرصت مغتنمی برای اجرای این حكم پیشرفته و والای اسلام است. از این فهمیده می‌شود كه نگاه آقا همان نگاه پیامبر اكرم و ائمه اطهارعلیهم‌السلام است. رهبر معظم انقلاب نظرشان بر این است كه این حكم اسلامی باید در جامعه رونق پیدا كند و ابعاد آن به لحاظ تاریخی، اجتماعی، اسلامی و اخلاقی و دینی تبیین شود و به جامعه اطلاع‌رسانی شود.
ثانیاً ایشان انتظار دارند كه عموم جامعه به‌خصوص كسانی كه از ثروت برخوردارند، نسبت به این سنت حسنه پیامبر اكرم و ائمه(ع) اقدام كنند. از سازمان اوقات و ادارات وابسته نیز انتظار دارند كه مردم را ـ به‌خصوص متمكنین را ـ به این سنت حسنه تشویق كنند.
البته تشویق هم دو بعد دارد. آن چیزی را كه من از نگاه ایشان فهمیدم هم تشویق زبانی و هم تشویق عملی است. تشویق زبانی همان تبلیغ است. این‌كه ابعاد مختلف و احكام وقف تبلیغ و با استفاده از رسانه‌ها در جامعه مطرح و فرهنگ‌سازی شود. ولی مهم‌تر از آن تشویق عملی است كه متولیان وقف، امانت‌دار خوبی باشند و اعتماد عموم مردم را جلب كنند و مردم نسبت به اداره‌ی اوقاف و مدیران وقف اعتماد كامل داشته باشند تا این امانت‌شان را با خیال راحت به مدیران و متولیان وقف بسپارند. البته این مهم حاصل نخواهد شد مگر با اِعمال صحیح، رعایت امانت‌داری و وجدان كاری همراه با التزام و رعایت مسائل و احكام دینی در مورد وقف.
رهبر معظم انقلاب در حوزه احكام وقف دارای نوآوری‌ها و فتاوی جدید هستند. اگر امكان دارد موارد شاخص آن را بیان كنید.
یكی از آن مواردی كه بسیار مهم هم هست و باید به آن توجه شود، این است كه عواید موقوفات در جهت صحیح هزینه شود. جهت صحیح‌اش همان است كه واقف برای امور خیر نیت كرده است. درواقع فتوای امام(ره) و رهبر انقلاب این است كه عمل به نیت واقف واجب است. ما امسال در اطلاع‌رسانی‌ها و جلسات‌مان و به هنگام تبیین احكام و مسائل شرعی وقف هم به همكاران و مدیران‌مان این مسئله را گوشزد كردیم و به‌طور جدی هم خواستیم كه به این موضوع توجه كنند. البته در برخی موارد، نیت واقف قابلیت اجرا ندارد؛ چاره‌ای نیست و باید آن را به نزدیك‌ترین مسئله شبیه به نیت واقف تبدیل كرد.
رهبر انقلاب تأكید می‌كنند كه اگر كسی نیت واقف را تغییر بدهد ـ ولو در امر خیر ـ ضامن است و در صورت خرج كردن آن باید عین مال را بازگردانده و جبران كند. این یكی از فتاوای بسیار مهم و كلیدی ایشان است كه امسال به آن پرداختیم.
مورد دیگر كه از فتواهای رهبر انقلاب محسوب می‌شود این است كه مصالح دولت، ملت و مصالح سیاسی و اجتماعی در تغییر نیت واقف اثر ندارد.
در مجموع ایشان به حفظ حقوق اركان وقف كه عبارت است از موقوفه، واقف، موقوف‌الیه و آن هدفی كه واقف نیت می‌كند ـ براساس مبانی فقهی و دینی ـ بسیار دقت و توجه دارند و این بستر بسیار مناسبی برای حفظ اعتماد خیرین و كسانی كه علاقمندهستند كه مال و ثروت‌شان را برای امر وقف سرمایه‌گذاری كنند، محسوب می‌شود كه رئیس نظام اسلامی نسبت به حفظ حقوق وقف، واقف و موقوف‌الیه تا این حد اهمیت و حساسیت قائل هستند.
باید با موقوفه‌خواری و كسانی كه به این سرمایه دست‌اندازی می‌كنند مبارزه كرد. مردم باید ببینند كه دستگاه‌های نظام اسلامی در قوای مختلف این سرمایه را نگهداری می‌كنند و مدافع حق و حقوق وقف هستند.
نكته مهمی كه در میان صحبت‌هایتان به آن اشاره كردید اشاعه فرهنگ وقف است كه یكی از محورهای تاكید رهبر معظم انقلاب هم محسوب می‌شود. ساز و كار اصلی اشاعه این مقوله چیست و چه نهادی در این میان وظیفه اصلی را بر عهده دارد؟
این مأموریت یا مسئولیت متوجه چند حوزه و نهاد است: یكی از نهادهای مهمی كه می‌تواند به این مقوله كمك كنند، حوزه‌های علمیه، علما و دانشمندان هستند. چراكه وقف، یك امر دینی است و باید عالمان دین كه در این امر تخصص دارند و باید مبانی قرآن و روایات، احكام وقف را استنباط می‌كنند و در اختیار مردم قرار می‌دهند به این مسئله اهتمام بورزند.
دانشگاه‌ها و مراكز علمی و آموزشی و پژوهشی اعم از وزارت آموزش و پروش و وزارت علوم، مؤسسات فرهنگی و آموزشی در كل كشور نیز نقش تعیین‌كننده‌ای در اشاعه فرهنگ وقف دارند.
عرصه رسانه اعم از صدا و سیما، مطبوعات، سایت‌ها، خبرگزاری‌ها و در مجموع فضای مجازی كه امروزه كاربرد بالایی دارد. اگر رسانه‌ها با توجه به ضریب نفوذشان در حوزه فرهنگ وقف فعال گردند، بسیار كارگشاست.
ائمه جمعه و ائمه جماعات مساجد كه تریبون در اختیار دارند و خودشان مسئولیت اجتماعی، سیاسی و مذهبی نیز دارند و مورد اعتماد مردم هستند هم یك دستگاه وسیع اطلاع‌رسانی و یك اهرم كارآمد برای اشاعه فرهنگ وقف به حساب می‌آیند. این چند مجموعه وظیفه دارند نسبت به تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف كمك كنند.
سازمان اوقاف به عنوان متولی مستقیم در این زمینه كارهایی را شروع كرده است اما به‌تنهایی از عهده سازمان اوقاف برنمی‌آید كه این كار را انجام دهد. به‌علاوه این‌كه این سرمایه، سرمایه‌ای است كه به همه اقشار جامعه خدمات می‌دهد و به همین دلیل انتظار است همه اقشار جامعه كه از خدمات وقف بهره‌مند می‌شوند متقابلاً بهره‌ای هم برسانند و در حوزه فرهنگ‌سازی وقف اقدامات مؤثری انجام دهند. متأسفانه این مسئله اتفاق نیفتاده است و ما با نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم.
البته علاوه‌بر این تبلیغات ویژه فرهنگ وقف، اصلاح مدیریت هم یك امر ضروری است. در ابعاد مختلف، اعم از امانت‌داری و تدین و شایستگی مدیران وقف نسبت به حفظ این امانت الهی و تلاش و كوشش فراوان آن‌ها خود یكی از راه‌های تبلیغ وقف است كه مردم بدانند افرادی كه در حوزه وقف دخیل هستند، افراد مؤمن و پاكی هستند.
نكته‌ی مؤثر دیگر در تبلیغ و ترویج فرهنگ وقف، نقش مدیران اجرایی كشور است؛ آن‌هایی كه با سرمایه وقف سروكار دارند مانند استان‌داران، فرمان‌داران، شهرداران، بخش‌داران، وزرا و همچنین نمایندگان مجلس، دستگاه قضایی، ادارات مربوط به اوقافات، دستگاه ثبت. ضمن این‌كه نیروهای اطلاعاتی و امنیتی باید با موقوفه‌خواری و كسانی كه به این سرمایه دست‌اندازی می‌كنند - و متأسفانه در طول سالیان گذشته به این كار غیر شرعی عادت كرده‌اند- مبارزه كنند. مردم باید ببینند كه دستگاه‌های نظام اسلامی در قوای مختلف این سرمایه را نگهداری می‌كنند و مدافع حق و حقوق وقف هستند.
در دیدارهایی كه به صورت خصوصی با رهبر معظم انقلاب داشته‌اید، ایشان چه نكات و مسائلی را نسبت به مسئله وقف و سازمان اوقاف مطرح كردند؟
اولین نكته‌ای كه ایشان ـ در اولین دیدار رسمی سرپرست سازمان اوقاف- به آن اشاره كردند این بود كه سازمان اوقاف باید یك مجموعه پاكیزه، پرنشاط و فعال باشد.
نكته‌ی دوم كه آقا گفتند این بود كه طبیعت وقف طمع‌ورزی است، چون با پول و مسائل مادی سروكار دارد. بعد فرمودند قبل از انقلاب و متأسفانه بعد از انقلاب كسانی در این مجموعه آمدند و كیسه‌ای برای خودشان دوختند و به فكر جیب خود بودند. ایشان توصیه كردند كه شما ریشه‌ی این طمع به وقف را از بین ببرید كه البته این كار آسانی نیست.
نكته‌ی سوم مورد اشاره رهبری این بود كه مردم می‌بینند كه شما درست عمل می‌كنید یا نه؟ در واقع همان امانت‌داری و درست عمل كردن دوباره از سوی اشان گوشزد شد.
نكته‌ی دیگری كه آقا اشاره كردند، اصلاح متولیان وقف بود. گفتند كه متولیان خیلی مهم هستند و باید نظارت ویژه‌ای بر روی آن‌ها داشت.
نكته‌ی دیگر مصرف صحیح وقف است؛ یعنی همان نیت واقف كه پیش‌تر به آن اشاره شد.
در مجموع دیدگاه رهبر معظم انقلاب آن است كه ما هم اعتماد مردم را جلب كنیم و هم حكم خدا را مراعات كنیم. چون همان حكم خدا را كه در وقف اجرا كنیم عامل جلب اعتماد مردم هم می‌شود. اگر این را زیر پا گذاشتیم، عامل بی‌اعتمادی مردم می‌شود.
وقف از دیدگاه امام خمینی(ره) 
اعتبار نیت قربت در وقف 
آیت الله نوری همدانی 
آیتالله علوی گرگانی 
مردم را باید به وقف تشویق و ترغیب کرد 
اعطای جایزه به پدیدآورندگان علوم دینی 
آیتالله یزدی: موقوفات حوزوی احیا شود 
سرمایه عظیم وقف درخدمت مردم وجامعه است
امام، انقلاب اسلامی و وقف
نقش پوياي وقف در حفظ محيط زيست
وقف اموال برای حفظ اسلام
سرمایه گذاری پر سود و کم هزینه برای آخرت!! 
نقش وقف در توسعه 
نقش و جايگاه وقف در گسترش عدالت اجتماعي
وقف مجتمع فرهنگی امام رضا(ع) نيشابور
10 وقف عجیب ایرانیان
تأثیر وقف در زندگانی اخروی
سنت وقف و نقش آن در ماندگاری بناهای تاریخی
وقف های جالب سال 94
وقف از دیدگاه ائمه معصومین(علیهم السلام)
انگیزهها و آثار روانی و تربیتی وقف
ثمرات وقف/حجت الاسلام شرفخانی
نقش وقف در توسعه فرهنگ و تمدن اسلامی
سوقندی سخنرانی وقف ورسانه
وقف را بهتر بشناسیم
وقف در سيرهي معصومين
سهمی از تبسم
جواز و وجوب وقف از منظر قرآن
فروش وقف وتبديل آن
وقف زيباترين بخشش
بیا وقف کن از ثروت بی شمار